Noodzakelijke dosisaanpassingen voor vaak gebruikte medicatie bij patiënten met een gedaalde nierfunctie: een poging om door de bomen het bos te zien Samenvatting Mede dankzij de ontwikkeling van het zorgtraject chronische nierinsufficiëntie wordt er steeds meer aandacht besteed aan de evolutie en de mogelijke maatregelen ter preventie van nierinsufficiëntie. Het medicatiebeleid speelt hierin een essentiële rol. Het doel van de besproken studie was om de huidige beschikbare instructies betreffende het medicatiebeleid bij nierlijden te vergelijken en op basis hiervan een steekkaart te ontwikkelen voor de dagelijkse huisartsenpraktijk. De tabel van de Landelijke Transmurale Afspraak van het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) werd vergele-ken met andere Nederlandstalige aanbevelingen en internationale gegevensbanken. Op basis van de beschikbare gegevens werd er vervolgens een synopsis gemaakt. Daaruit blijkt vooral dat de beschikbare richtlijnen zeer uitgebreide medicatielijsten bevatten en deels gebaseerd zijn op con-sensus. Daarenboven worden er verschillende definities van nierinsufficiëntie en afkapwaarden voor dosisaanpassingen gebruikt. Een praktisch en bruikbaar instrument werd ontwikkeld. Deze lijst van geneesmiddelen waarvoor een dosisaanpassing aangewezen is, is zeker niet exhaustief en is vooral gericht op de dagelijkse praktijk. De aangeboden tabel kan wel een aanzet geven tot een meer eenduidig beleid. Inleiding De nieren zijn verantwoordelijk voor tal van vitale functies. Zo zijn de filtratie van het bloed door de glo-meruli en de tubulaire secretie en metabolisatie in de nieren essentiële stappen in de verwerking van ver-scheidene geneesmiddelen. Een gedaalde nierfunctie zal, door veranderingen in de eiwitbinding en diverse transportmoleculen, de renale klaring van een aantal medicatieklassen wijzigen (1). De nierfunctie is niet alleen onderhevig aan tal van factoren zoals de leeftijd, nierziekten en comor-biditeiten (o.a. diabetes mellitus en hypertensie), maar ook aan het toxische effect van bepaalde geneesmiddelen. Een onaangepaste medicatiedose-ring bij nierinsufficiëntie kan aldus aanleiding geven tot tal van ongewenste effecten. Vooral oudere pati-enten vormen een kwetsbare groep aangezien zij vaker een verminderde nierfunctie hebben en gemid-deld een groter aantal medicijnen innemen. In Frankrijk werd tussen 1999 en 2001 het medi-catiegebruik bij 8.701 65-plussers in drie steden gere-gistreerd ("Three-City population-based study") (2). Op basis van de geschatte glomerulairefiltratiesnel-heid (eGFR) (berekend volgens de MDRD-formule ("Modification of diet in renal disease")) werd nage-gaan of er voor de gebruikte medicatie een tegenaan-wijzing bestond en of een dosisaanpassing nodig was. Dit was het geval voor meer dan 10% van de studiegroep. Een nauwkeurige opvolging van de nier-functie en aandacht voor aangepast medicatiegebruik